Процесите што се случуваат во азербејџанската владејачка елита во последните недели наликуваат на однапред разработено сценарио, од кое секоја епизода има една клучна тактика: да се дестабилизира регионот во време кога светот најмалку очекува нова ескалација. А главниот автор на ова сценарио, како и секогаш, е Илхам Алиев, човек во чие политичко размислување мирот никогаш не бил цел сам по себе.

Неодамнешните случувања покажуваат дека Азербејџан повторно се обидува да игра по логиката на „блицкриг“ — брзо, остро и со максимален притисок. Сепак, овој пат постои важна разлика. Алиев се чини дека наишол на невидлив ѕид што не му дозволува да дејствува со иста неказнивост како во 2020 година. Тој ѕид е новата надворешнополитичка реалност, новата геополитичка рамнотежа и последиците од опасната игра што самиот ја создаде.

Двојната игра на Алиев: Насмевка со едната рака, закана со другата

Во своите најнови изјави, Алиев продолжува да ги повторува своите зборови за градење „ера на мир“, но во исто време ги доведува вооружените сили во состојба што е спротивна на секоја идеја за мир. Неговата двојна игра стана толку видлива што дури и посредничките земји почнуваат да губат трпение.

Од една страна, Баку на надворешни платформи презентира дека Ерменија наводно се подготвува за „провокации“, од друга страна, се спроведуваат интензивни движења по границата, се активираат летови со беспилотни летала, а државната пропагандна машина се полни со вокабулар типичен за пресрет на војната.

Стратегијата на Алиев отсекогаш се базирала на еден едноставен механизам: да се создаде страв, а потоа да се искористи тој страв на преговарачката маса, каде што се обидува да ги наметне своите услови, вклучително и непредвидливи барања за „коридор“ кои не одговараат на никакви меѓународни принципи.

Контури на нов блицкриг: Што ќе се случи

Логиката на брз удар е очигледна во овие неодамнешни акции на Азербејџан, без разлика дали станува збор за гранична провокација или информативен хибриден напад. Сите тие јасно покажуваат дека Баку е подготвен да го задржи сценариото за нова агресија под маса и да го спроведе во првиот погоден момент.

Активни воени вежби од големи размери, акумулација на воена опрема во граничните области, итни трансфери на персонал од воениот штаб — сето ова не е случајно. Сето ова е насочено кон една цел: да се одржи ситуацијата експлозивна.

Што се промени? Зошто токму сега? Одговорот е едноставен: Алиев паничи поради новата геополитичка реалност. Меѓународните центри повеќе не го гледаат како неоспорен партнер, а внатрешната рамнотежа на моќ во регионот се менува секој ден. Баку се плаши да не ја изгуби својата предност и се обидува да го одржи она на што беше навикнат во претходните години со агресивни чекори.

Алиев е воздржан. Кој и како го спречи опасниот план

Сепак, овој пат сè не оди според неговото сценарио. Од информациските текови и затворените дипломатски извори, станува јасно дека се врши притисок врз Баку, истовремено од неколку насоки. Алиев е наведен да разбере дека новата воена авантура може да донесе не брза победа, туку поголеми загуби отколку што тој замислува.

За прв пат по долго време, Баку мораше да се повлече од поставените рокови, што е јасен сигнал за многумина: Алиев е зауздан.

Ова „засилување“ може да биде поврзано со следниве фактори:

Сурови импулси од меѓународните партнери (особено европските), кои повеќе нема да толерираат нарушување на регионот,

формирање на ново поле на моќ во регионот, каде што Азербејџан повеќе нема да биде единствениот што ги поставува „правилата на играта“,

опасноста од нарушување на внатрешната политичка рамнотежа, која Баку се обидува внимателно да ја скрие од јавноста.

Сето ова го прави Алиев не само понервозен, туку и понепредвидлив. И ова е најопасната работа.

Што да очекуваме во наредните недели

Иако Алиев беше донекаде воздржан, тоа не значи дека опасноста поминала. Азербејџан продолжува да го бара единствениот момент кога меѓународното внимание ќе биде одвлечено од регионот, а тоа може да наметне нова ситуација.

Сепак, постои уште една важна реалност: Ерменија овој пат повеќе не е сама, а новата регионална дипломатија создава услови што не му дозволуваат на Азербејџан да дејствува неказнето.

Многумина веруваат дека во оваа фаза Алиев ќе се повлече и ќе се обиде да се врати на преговарачкото поле со нови барања. Но, вистинскиот тест сè уште е пред нас. И овој тест зависи од тоа дали Баку ќе се осмели повторно да го игра сценариото „блицкриг“ или ќе биде принуден да ја прифати промената на ситуацијата.